ΕΚΚΛΗΣΙΑ / ΞΩΚΛΗΣΙΑ

Ο Μιχαήλ Γεωργάλλας γεννήθηκε στο χωριό Μαραθόβουνος, της επαρχίας  Αμμοχώστου, στις 6 Νοεμβρίου 1936. Ο Μιχάλης, από τα γυμνασιακά του χρόνια, υπεράσπιζε με ζήλο τα «ελληνοχριστιανικά ιδεώδη», πρωτοστατώντας σ’ όλες τις μαθητικές διαδηλώσεις του Παγκυπρίου Γυμνασίου.

Τα επόμενα χρόνια, η αγωνιστικότητα του εκδηλώθηκε με την ενεργή του συμμετοχή, στις ομάδες του εκτελεστικού Λευκωσίας. Η έντονη δράση του, τον οδήγησε  σε σύλληψη και καταδίκη σε οχτάμηνη φυλάκιση. Ο Μιχάλης φυλακίσθηκε στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς, απ’ όπου στις 12 Σεπτεμβρίου του 1956 δραπέτευσε μαζί με έξι συγκρατούμενους του. Ακολούθως, κατέφυγε με τους υπόλοιπους στην περιοχή της Πιτσιλιάς και απ’ εκεί κατέληξε στο Παλαιχώρι στην αντάρτική ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου.  Στο εξής, ο Γεωργάλλας  έδρασε με το ψευδώνυμο «Λιάκος».

Το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς του 1957, ο Μιχάλης Γεωργαλλάς πυροβολήθηκε από «προδότες πράκτορες των Άγγλων και Τούρκους  επικουρικούς».Το παλικάρι, καθώς έγερνε, κατάφερε  να φωνάξει στον Αυξεντίου: «Μάστρε μου, μάστρε μου, πεθαίνω. Ζήτω η Ελλ…».

Εδώ έπεσε μαχόμενος ο Μιχαήλ Γεωργαλλάς

Ένα χρόνο μετά το θάνατο του, οι κάτοικοι του χωριού ανέγειραν μνημείο. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη με τη φωτογραφία του ήρωα, ένα σταυρό και το καντήλι του, από το οποίο ανάβουν την ιερή φλόγα. Στη μαρμάρινη πλάκα αναγράφεται «εκ Μαραθόβουνου έπεσε στη μάχη της Ζωοπηγής». Κάθε χρόνο, μετά το μνημόσυνο του ήρωα, γίνεται κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του ήρωα από κοινοτικούς φορείς. Επίσης, στεφάνια κατατίθενται στο μνημείο του ήρωα από το Σύνδεσμο Αγωνιστών και από το δημοτικό σχολείο κάθε πρώτη Απριλίου.

Πρόσφατα στο σημείο της ηρωικής μάχης υψώθηκε άλλο ένα μνημείο, αφιερωμένο στο Μιχάλη Γεωργαλλά. Το μνημείο αυτό αποτελείται από δύο πλάγιους τοίχους, ανάμεσα τους η προτομή του ήρωα και μια πλάκα, στην οποία καταγράφεται πως «έπεσε μαχόμενος για την Ελλάδα».

Τέλος, το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης, το κοινοτικό συμβούλιο αλλά και οι κάτοικοι του χωριού συνέβαλαν στη δημιουργία μουσείου στο χώρο του κρησφυγέτου του ήρωα. Σαφέστερα, ο Γεωργάλλας κρύφθηκε στην οικία της οικογένειας Μηνά Μηνά.  Η οικογένεια προσέφερε την κουζίνα της οικίας για να διαμορφωθεί σε μουσείο. Στο μουσείο υπάρχει ήδη πλούσιο φωτογραφικό υλικό.  Ο κοινοτάρχης σημειώνει πως το μουσείο μελλοντικά θα εμπλουτιστεί με προσωπικά αντικείμενα του ήρωα.

 

Μνημείο για ήρωα ‘74

Αντώνης Αντωνίου

Πρόσφατα στην πλατεία του χωριού φιλοτεχνήθηκε άλλο ένα Μνημείο, αφιερωμένο στον Αντώνη Αντωνίου. Ο μαχητικός νέος καταγόταν από την Ζωοπηγή. Το τραγικό καλοκαίρι του ’74, ο Αντωνίου με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού κλήθηκε να πολεμήσει. Ο Αντωνίου έπεσε ηρωικά στις μάχες του αεροδρομίου Λευκωσίας.

Την ανέγερση του Μνημείου ανέλαβε ο Σύνδεσμος Αποδήμων. Πρόκειται για μια χάλκινη προτομή πάνω σε μαρμάρινη στήλη. 

Πέρα από την ανέγερση Μνημείου, πρέπει να σημειωθεί πως η κοινότητα τιμά τον Αντώνη Αντωνίου με την ετήσια τέλεση μνημόσυνου καθώς και με την κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο.                                    

 

Πηγές:
Οι Ηρωομάρτυρες της ΕΟΚΑ, Λευκωσία, 1996, σ.19
Κοινοτάρχης Ζωοπηγής,  κος Καλλής Νίκος